Nên kêu gọi vốn đầu tư từ nhà đầu tư thiên thần hay nhà đầu tư mạo hiểm

Trong các kênh kêu gọi vốn hiện đại, rất nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu tìm đến các nhà đầu tư thiên thân và Nhà đầu tư mạo hiểm như một kênh huy động vốn nhanh gọn và tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên, trên thực tế, để tối ưu chi phí và sử dụng hiểu quả các khoản vốn huy động, doanh nghiệp cần xác định cẩn thận các điều kiện và nhu cầu vay vốn như thế nào.  Vậy với điều kiện và nhu cầu có doanh nghiệp, chúng ta nên kêu gọi vốn đầu tư từ nhà đầu tư thiên thần hay nhà đầu tư mạo hiểm? 

Nên kêu gọi vốn đầu tư từ nhà đầu tư thiên thần hay nhà đầu tư mạo hiểm

Khái niệm nhà đầu tư thiên thân và Nhà đầu tư mạo hiểm

Định nghĩa Nhà đầu tư thiên thần là các cá nhân có giá trị tài sản ròng cao, trên $1 triệu (không bao gồm giá trị nhà) hoặc các cá nhân có thu nhập trên $200.000/năm (trên $300.000 với 1 cặp vợ chồng) với kỳ vọng tài sản, thu nhập này sẽ tiếp tục duy trì trong tương lai. Nhà đầu tư mạo hiểm được hình thành chủ yếu dưới dạng Công ty Hợp danh hữu hạn (Limited Partnerships) trong đó các Thành viên trách nhiệm hữu hạn (Limited Partners) góp vốn vào quỹ Đầu tư mạo hiểm (Venture Capital fund).

Công ty quản lý quỹ thường được gọi là Thành viên chung (General Partner) có trách nhiệm tìm kiếm các thương vụ tốt và đầu tư vào một vài thương vụ mà họ nghĩ rằng sẽ thu lại nhiều tiền nhất cho các Thành viên TNHH.

Nên kêu gọi vốn từ nhà đầu tư thiên thân và Nhà đầu tư mạo hiểm

Để xác định địa chỉ kêu gọi vốn phù hợp, các doanh nghiệp cần xác định nhu cầu kêu gọi vốn của mình như thế nào từ các yếu tố quan trọng như: Quy mô, giai đoạn, lợi nhuận,… Qua đó lựa chọn đáp án phù hợp với từng doanh nghiệp. Nhưng trước tiên chúng ta cần phải hiểu các nhà đầu tư thiên thân và Nhà đầu tư mạo hiểm là ai, có sẽ đưa ra quyết định đầu tư vào những trường hợp như thế nào?

1. Quy mô đầu tư

 Các Nhà đầu tư thiên thần với tư cách cá nhân chủ yếu đầu tư trong khoảng $25.000 – $100.000 bằng tiền của chính mình. Hiện nay, nhiều Nhà đầu tư thiên thần thường tập hợp lại thành một nhóm và đầu tư vào 1 thương vụ với quy mô trung bình trên $750.000, nhờ thế góp phần thúc đẩy quá trình đầu tư nhanh hơn. 

Các Nhà đầu tư mạo hiểm đầu tư trung bình khoảng $7 triệu cho một công ty

2. Giai đoạn đầu tư 

Nhà đầu tư thiên thần chủ yếu đầu tư vào giai đoạn sớm hơn so với Nhà đầu tư mạo hiểm. Giai đoạn các Nhà đầu tư thiên thần góp vốn phổ biến nhất là từ cuối giai đoạn hoàn thiện công nghệ kỹ thuật đến đầu giai đoạn gia nhập thị trường. 

Các Nhà đầu tư mạo hiểm thường sẽ tham gia vào vòng “Series A” nhằm thúc đẩy công ty tăng trưởng và mở rộng thị phần nhanh chóng đến khi họ sẵn sàng để trở thành công ty đại chúng hoặc được mua lại. Do vậy, số tiền đầu tư ngày càng tăng lên nhiều hơn qua các vòng đầu tư.

3. Thẩm định chi tiết 

Nhà đầu tư thiên thần: Thẩm định chi tiết có thể chỉ là mời các chuyên gia cùng đi ăn/uống với doanh nghiệp để làm cơ sở tìm hiểu và thẩm tra kỹ hơn về doanh nghiệp định đầu tư. Khi các Nhà đầu tư thiên thần đầu tư theo nhóm, họ sẽ thực hiện nhiều thẩm định chi tiết hơn so với khi đầu tư riêng lẻ. 

Nhà đầu tư mạo hiểm: Thẩm định chi tiết được thực hiện rất nhiều vì Nhà đầu tư mạo hiểm chịu trách nhiệm nhận ủy thác đầu tư của các Thành viên TNHH khác. Họ có thể chi $50.000, thậm chí nhiều hơn để tiến hành nghiên cứu chuyên sâu về triển vọng của khoản đầu tư.

5. Ra quyết định 

Nhà đầu tư thiên thần tự mình ra quyết định và không bị chi phối bởi bất cứ ai.  Trong khi đó, các Nhà đầu tư mạo hiểm hình thành một Ủy ban đầu tư. Họ sẽ làm việc cùng nhau để ra quyết định. Nhờ đó, các quyết định trở nên khách quan và không bị ảnh hưởng bởi ý kiến chủ quan của một thành viên nào đó về thương vụ định đầu tư.

6. Lợi nhuận từ nguồn đầu tư

Nhà đầu tư thiên thần đầu tư sớm hơn Nhà đầu tư mạo hiểm nên sẽ có rủi ro cao hơn đối với khoản đầu tư. Dù vậy, họ cũng tìm kiếm những mức lợi nhuận tương tự mà Nhà đầu tư mạo hiểm tìm kiếm  – ví như 10 lần khoản đầu tư trong 5 năm. Lý do là vì một nửa các khoản đầu tư của họ có thể mất trắng và không đem lại bất cứ gì cho nhà đầu tư.

 Nhà đầu tư mạo hiểm và Nhà đầu tư thiên thần đều muốn có được lợi nhuận trong tất cả danh mục đầu tư của họ là khoảng 20-30% mỗi năm. Khung thời gian Hầu hết các Nhà đầu tư thiên thần và Nhà đầu tư mạo hiểm đều tìm kiếm cơ hội Thoái vốn (exit), hay còn gọi là Sự kiện tạo thanh khoản (Liquidity Event) để thu hồi vốn trong vòng 3-5 năm. Tất nhiên, vài khoản đầu tư có thể đòi hỏi thời gian dài hơn, nhưng các Nhà đầu tư thiên thần cần lấy lại số tiền của họ. Các Nhà đầu tư mạo hiểm thậm chí còn chịu áp lực lớn hơn vì một quỹ đầu tư mạo hiểm điển hình thường có vòng đời 10 năm, sau đó quỹ phải hoàn trả toàn bộ vốn và lợi nhuận cho các Thành viên TNHH.

7. Cơ hội từ các nguồn đầu tư

Khung thời gian Hầu hết các Nhà đầu tư thiên thần và Nhà đầu tư mạo hiểm đều tìm kiếm cơ hội Thoái vốn (exit), hay còn gọi là Sự kiện tạo thanh khoản (Liquidity Event) để thu hồi vốn trong vòng 3-5 năm. Tất nhiên, một vài khoản đầu tư có thể đòi hỏi thời gian dài hơn, nhưng các Nhà đầu tư thiên thần cần lấy lại số tiền của họ.

Cơ hội từ các nhà đầu tư thiên thần hay nhà đầu tư mạo hiểm

Các Nhà đầu tư mạo hiểm thậm chí còn chịu áp lực lớn hơn vì một quỹ đầu tư mạo hiểm điển hình thường có vòng đời 10 năm, sau đó quỹ phải hoàn trả toàn bộ vốn và lợi nhuận cho các Thành viên TNHH.

8. Đóng góp của các nhà đầu tư sau khi góp vốn

Sự tham gia và HĐQT Khi các Nhà đầu tư thiên thần đầu tư theo nhóm, sẽ có một nhà đầu tư tham gia vào HĐQT và đại diện cho quyền lợi của các nhà đầu tư. Nếu Nhà đầu tư thiên thần có những đóng góp đáng kể, họ sẽ tiếp tục có chỗ đứng trong HĐQT kể cả sau khi các Nhà đầu tư mạo hiểm đầu tư.

Trong những trường hợp khác, Nhà đầu tư mạo hiểm sẽ đại diện nhà đầu tư còn Nhà đầu tư thiên thần đóng vai trò người quan sát, không có quyền biểu quyết, hoặc rút toàn bộ khỏi Hội đồng.

9. Chiến lược đầu tư của nhà đầu tư mạo hiểm và nhà đầu tư thiên thần

đối với Nhà đầu tư thiên thần và Nhà đầu tư mạo hiểm Huy động vốn từ Nhà đầu tư thiên thần là một việc khó. Việc tìm cách tăng vốn luôn khiến doanh nghiệp xao lãng các công việc chính như xây dựng sản phẩm và đưa sản phẩm tới khách hàng. Các doanh nghiệp nên cố gắng hoãn lại việc tăng vốn càng lâu càng tốt để có thể tạo ra các giá trị và sự định giá cao hơn cho công ty trước khi huy động vốn và giảm tỷ lệ cổ phần nắm giữ của họ. Đôi khi đầu tư thiên thần là một cách tuyệt vời để có đủ sức thu hút sự chú ý của một Nhà đầu tư mạo hiểm. Nhiều trường hợp các Nhà đầu tư thiên thần sẽ tiếp tục đầu tư và bạn có thể không cần tới Nhà đầu tư mạo hiểm nữa.

Chiến lược của bạn cho đầu tư thiên thần hay đầu tư mạo hiểm sẽ bao gồm các yếu tố như:

(1) Khả năng bạn làm việc trong khoảng thời gian dài với rất ít hoặc không có thu nhập;

(2) Sự sẵn có của các nhóm Nhà đầu tư thiên thần trong khu vực của bạn;

(3) Số lượng và loại hình các Nhà đầu tư mạo hiểm ở khu vực của bạn. (Ví dụ: họ có đầu tư vào công ty ở giai đoạn sớm hay không, v.v.);

(4) Hãy xác định nhu cầu cho sự phát triển nhanh chóng của sản phẩm và thị trường!

Nếu dự án của bạn cần nhiều vốn trong khi các đối thủ đang bám sát phía sau, bạn có thể sẽ buộc phải tăng vốn càng sớm càng tốt. Nếu chiến lược của bạn bắt đầu với các Nhà đầu tư thiên thần và sau đó là các Nhà đầu tư mạo hiểm ở vòng Series A, hãy ghi nhớ những điều sau:

– Nhà đầu tư thiên thần thường sẽ muốn có 20-30% số cổ phần của bạn nên hãy chắc chắn vẫn còn cổ phần cho các khoản đầu tư tiếp sau;

– Đảm bảo tài liệu của bạn phù hợp với Nhà đầu tư mạo hiểm. Sử dụng hợp đồng với các điều khoản thông dụng (bạn có thể tham khảo nvca.org để có các mẫu hợp đồng tốt). Thương vụ của bạn càng giống với các thương vụ khác về các điều khoản như thành lập công ty, cấu trúc hội đồng quản trị,… càng hấp dẫn nhà đầu tư;

– Cố gắng loại bỏ hoặc giảm thiểu sự tham gia của các nhà đầu tư chưa được xác nhận (non-accredited investors) trong thương vụ gọi vốn của bạn. Mặc dù bạn có thể gọi một số lượng nhất định các nhà đầu tư này trong một số loại thương vụ gọi vốn nhất định. Tuy nhiên, tốt nhất hãy loại họ ra nếu bạn chắc chắn sẽ vào vòng gọi vốn ĐTMH (Nhóm Hỗ trợ đổi mới sáng tạo, Cục Phát triển doanh nghiệp).

Thông qua những tiêu chuẩn được các nhà đầu tư thiên thần và nhà đầu tư mạo hiểm đưa ra, căn cứ vào nhu cầu và mong muốn của các chủ doanh nghiệp. Các doanh nghiệp có thể tiến hành kêu gọi đầu tư tuy theo nhu cầu và mong muốn về vốn và san sẻ quyền lợi khi các nhà đầu tư quyết định góp vốn.